XÃ HỘI DÂN SỰ là gì, tại sao lại cấm nhắc tới nó

XÃ HỘI DÂN SỰ

Do bị gắn với các cuộc cách mạng màu, với Mùa xuân Ả rập, nên xã hội dân sự bị nghi ngại là điều rất dễ hiểu. Các cuộc cách mạng như vậy đã không mang lại gì nhiều ngoài sự bất ổn, sự mất mát và khổ đau. Mùa xuân Ả rập đã không phải là đầy hoa, mà là đầy máu và nước mắt. Sự đổ vỡ của các thể chế đã dẫn đến tình trạng vô chính phủ, vô pháp luật và nội chiến triền miên. Thân phận của con người trở nên vô cùng nhỏ bé và vô nghĩa.

Tuy nhiên, lỗi chưa chắc đã là xã hội dân sự. Lỗi là việc lợi dụng xã hội dân sự để tranh giành quyền lực. Đằng sau những đám đông bị kích động bao giờ cũng là các lực lượng chính trị. Trong không ít trường hợp, còn có cả những thế lực của nước ngoài.

Nếu chúng ta dịch "civil law" sang tiếng Việt là "luật dân sự", thì "civil society"- là "xã hội dân sự". Đây là một phần cấu thành của bất kỳ một mô hình thể chế nào. Mỗi thể chế thì đều gồm ba phần cấu thành là: nhà nước, doanh nghiệp và xã hội dân sự. Trong tương quan với nhà nước, thì xã hội dân sự là cử tri, là công dân. Trong tương quan với doanh nghiệp, thì xã hội dân sự là người tiêu dùng. Không có các cử tri năng động và có trách nhiệm, nhà nước rất dễ bị rơi vào tay một nhóm cầm quyền thân hữu. Không có những người tiêu dùng thông thái và dám đấu tranh, doanh nghiệp rất dễ thao túng thị trường. Doanh nghiệp thậm chí còn có thể "đi đêm" với các quan chức nhà nước nếu cả hai lực lượng này không bị xã hội dân sự giám sát.

Nhà nước vận hành theo chế độ trách nhiệm; doanh nghiệp vận hành theo cơ chế lợi nhuận; xã hội dân sự vận hành theo tình thương và sở thích. Thiếu một trong ba trụ cột này, hệ thống thật khó vận hành trôi chảy và bền vững.

Xã hội dân sự đang giúp cho nhiều trẻ em miền núi "ăn cơm có thịt"; nhiều người tàn tật được chăm sóc, được tạo điều kiện; nhiều giá trị văn hóa, giá trị tâm linh của dân tộc được bảo tồn và phát triển; nhiều sở thích của các nhóm dân cư được đáp ứng và chia sẻ...

Vấn đề là cần ngăn cấm việc lợi dụng xã hội dân sự để chống phá, chứ không phải là hạn chế sự lớn mạnh của xã hội dân sự.